Halk Eğitim Merkezi

ANKARA(AA) – Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürü Hamdi Turşucu, Milli Kütüphanenin kitap sayısının azaldığı yönündeki iddialara ilişkin AA muhabirinin sorularını yanıtladı.

Milli Kütüphanenin kitap sayısının 2018’den 2019’a göre yaklaşık 20 bin azaldığına yönelik iddialar var. Bu konu hakkında neler söylemek istersiniz?

Milli Kütüphane koleksiyonunda azalma olduğu ile ilgili çıkan haberler gerçeği yansıtmamaktadır. Üzücü olan bir süreden beri hem medyada hem de sosyal medyada çıkan bu habere karşı Genel Müdürlüğümüz ve ilgili STK’lar gerekli açıklamaları yapmalarına rağmen aynı haberin ve sorgulamanın yapılmış olmasıdır.

Söz konusu durum, 2018’de Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Milli Kütüphane ve Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü hizmetleri aynı çatı altında toplanınca, Milli Kütüphane uhdesindeki yazma ve basma nadir eser niteliğindeki kitapların öteden beri Yazma Eserler Bölge Müdürlüğüne bekleyen devir mevzusudur. Yani yazma ve basma nadir kitapların hem mevzuat, uzmanlık gereği hem de aynı bina içerisindeki ilgili bölge müdürlüğü envanterinde gösterilmesi meselesidir.

Buna göre 27 bin 255 yazma eser, 89 bin 599 basma nadir eser olmak üzere toplam 116 bin 854 kitap resmi kayıt üzerinde Milli Kütüphaneden Bakanlığımız Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Ankara Bölge Müdürlüğüne devredildi. Böyle olunca Milli Kütüphane 2019 istatistiklerinde 116 bin 854 eksik gözükmesi gayet tabii, ancak 2019’da 97 bin 117 kitap daha envantere dahil olunca 19 bin 737 kitap eksikmiş gibi görünmektedir.

Milli Kütüphane envanterinde görünen 116 bin 854 yazma ve basma nadir kitap yine bina içerisinde kullanımımızda olan Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Ankara Bölge Müdürlüğü envanterindedir. Bu kitapların dışında 97 bin 117 kitabın daha Milli Kütüphane envanterine dahil olduğunu ve toplam kitap sayımızın 1 milyon 443 bin 751’e ulaştığını ifade edebiliriz. Mamafih bir eksilmeden değil 97 bin 117 kitap artışından bahsedebiliriz.

Milli kütüphane üye sayısında artış

Milli Kütüphanenin üye sayısının TÜİK rakamlarına göre 2018’e göre 2019’da arttığı görülüyor. Bu artışın sebebi nedir?

Bu konunun izahı aslında çok basit. 2019’a gelene kadar, 2018 yılı da dahil olmak üzere, TÜİK’e sadece o yıl içerisinde üye olanların sayısı verilmiş. Ama bir veya daha önceki yıllarda Milli Kütüphanemize üye olup aktif üyelikleri devam edenler son yılın üye sayısına eklenip sayı bildirilmemiş. Bu da doğal olarak aktif üye sayımızın düşük görülmesine sebep olmuş. Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü olarak aynen halk kütüphanesi üyelerinde olduğu gibi Milli Kütüphane üyelerinde de toplam aktif üyelerimizin sayısını üye sayısı olarak açıklamaya başladık. 2019 yılı sonu itibarıyla Milli Kütüphanenin aktif üye sayısı 137 bin 14’tür.

Halk kütüphanesi sayısı 1196

Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi ve halk kütüphanelerindeki kitap sayısına ilişkin iddialar da var. Halk kütüphanelerinde kitap sayıları ve üye sayınız hakkında bilgi verebilir misiniz?

Zaman içerisinde bir dönem yerel yönetimlere 300’ün üzerinde halk kütüphanesi devredildi. Ancak son yıllarda hiçbir kütüphane devredilmedi ve 2012’de 1112 olan kütüphane sayısı an itibarıyla 1196’ya ulaştı. Son 2-3 yıldır yıllık ortalama 20 yeni halk kütüphanesi açıldı. Bu devirlerden kaynaklanan Bakanlığımız halk kütüphanelerinde bir azalma görülmüş olmakla, TÜİK istatistiklerinde yer almayan ülke genelinde binin üzerinde Belediye Halk Kütüphanelerine dikkat çekmek gerekir. Aslında totalde ülkemizde halk kütüphanelerinin azalması söz konusu değildir. Çünkü Bakanlığımız halk kütüphaneleri yanında yine halk kütüphanesi olan yerel yönetimlerin kütüphaneleri dikkate alınmamaktadır.

Bakanlığımız, belediyeler, üniversiteler, kamu kurum ve kuruluşları ile okul kütüphanelerini dikkate aldığımızda ülkemizde 30 binin üzerinde kütüphane, vatandaşlarımızın okuma kültürü ve bilgiye erişimi açısından ciddi bir kültürel katkı sağlıyor. Ayrıca kütüphaneler sadece sayılar üzerinden bakmak da yaptığımız güzel işleri gölgelemektedir. Özellikle son 5-6 sene içerisinde halk kütüphanelerimizin oturma kapasiteleri yaklaşık yüzde 50 civarında yükselmiş, hizmet çeşitliliği ve kalitesi arttırılarak halk kütüphaneleri Etkin Kütüphane kavramı ile buluşturulup adeta içerisinde kültür merkezi, halk eğitim merkezi ve sanatsal faaliyetlerin yapıldığı mekanlar haline getirildi.

Milli Kütüphane koleksiyonunda azalma iddiası gibi halk kütüphanelerindeki koleksiyon konusu da izahı basit bir meseledir. 2018’de Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesinin yaklaşık 800 bin kitabı derleme fonksiyonu ile Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesine devredildi. Neticede bu kitaplar yine Ankara’da başka bir kütüphanede halkımızın kullanımına sunuldu. Halk kütüphanelerimize son yıllarda yılda yaklaşık 1 milyon kitap, merkezi satın alma yoluyla alındı.

2019 yıl sonu itibarıyla halk kütüphanelerindeki kitap sayısı 20 milyon 742 bin oldu. 2018 ve 2019’da halk kütüphanelerine 2,5 milyonun üzerinde kitap satın alındı. 2018’de devredilen kitaplara rağmen yeni satın almalarla beraber kitap sayımızda artış yaşandı. Kamuoyunun son 5 yıl içerisinde 800 binden 4 milyona çıkan halk kütüphanesi üye sayımızı ve 4 milyondan 13 milyona çıkan ödünç kitap alma sayımızı da görmelerini temenni ediyorum. Bunun yanı sıra ilklerini yaptığımız ve yapacağımız Havaalanı Kütüphanesi, Gar Kütüphanesi, Bebek Kütüphaneleri ve AVM Kütüphanelerini de kamuoyunun dikkatine sunuyorum.